Według doniesień dotyka około 11% kobiet. Często sprawia problemy diagnostyczne, będąc mylnie braną za otyłość. Jest to wyniszczająca fizycznie oraz psychiczne choroba. Czym tak naprawdę jest lipodemia?
Definicja
Lipodemia, inaczej obrzęk lipidowy, jest rzadko rozpoznawanym stanem przewlekłym, zwykle postępującym, występującym u głównie u kobiet. Obrzęk lipidowy charakteryzuje się obustronnym powiększeniem nóg, pośladków, bioder czy ramion. W większości przypadków dotyczy to jednak kończyn dolnych. Jest on spowodowany nieprawidłowym odkładaniem się tłuszczu podskórnego.
Przyczyny występowania
Obrzęk lipidowy wbrew powszechnej opinii nie jest spowodowany złą dietą i brakiem aktywności fizycznej. Nadmiar tłuszczu jest w dużej mierze odporny na dietę i ćwiczenia. Dokładne przyczyny obrzęku są nieznane, ale uważa się, że znaczącą rolę odgrywają czynniki hormonalne. Najczęstszym okresem wystąpienia objawów lipodemii jest okres dojrzewania lub ciąży. Często nasila się w czasie zmian hormonalnych, takich jak ciąża i menopauza. Choroba może mieć również podłoże genetyczne i być dziedziczna.
Objawy
Do cech charakterystycznych lipodemii należą:
- ciężkość i dyskomfort nóg
- niewielka talia (w stosunku do ud i pośladków)
- skłonność do siniaczenia
- obustronne powiększenie nóg, pośladków, bioder
- obrzęk nie obejmuje stóp ani dłoni
- bolesność pod wpływem dotyku
- nasilenie objawów podczas upałów, zmian hormonalnych
- minimalny wpływ diety i ćwiczeń lub brak wpływu
- skóra może być zimna w dotyku
- wygląd skóry przypominający cellulit.
Etapy
Obrzęk lipidowy można podzielić na 3 etapy. Należy pamiętać, że objawy mogą się znacznie różnić w zależności od osoby.
Etap I: Skóra wydaje się gładka. Po naciśnięciu jest to równomiernie zagęszczona tkanka podskórna o miękkiej konsystencji.
Etap II: Skóra ma nieregularną teksturę, wyglądem przypomina skórkę pomarańczy. Wyczuwalne są guzki podskórne o różnej wielkości.
Etap III: Wzrost objętości podskórnej tkanki tłuszczowej. Stwardnienia większe i bardziej widoczne. Może występować zniekształcenie profilu kończyn.
Diagnoza
Obecnie nie ma specjalnych testów diagnostycznych w kierunku obrzęku lipidowego, a głównym celem badania jest wykluczenie innych przyczyn. Rozpoznanie nie zawsze jest łatwe, co częściowo wynika z faktu braku przeszkolenia lekarzy w zakresie obrzęku lipidowego i błędów diagnostycznych.
W czasie wizyty u lekarza specjalisty, jakim jest flebolog, rozpoznanie nastąpi na podstawie wywiadu i objawów. Lekarz będzie chciał wiedzieć o wszelkich siniakach, tkliwości, dyskomforcie i bólu w dotkniętych obszarach. Może zapytać o to, czy obrzęk ustępuje po podniesieniu kończyn (wykluczenie obrzęku limfatycznego). Lekarz przeprowadzi serię pomiarów, takich jak: pomiar wokół wszystkich opuchniętych kończyn, pomiar talii, BMI.
Zapobieganie i leczenie
Sport i zdrowa dieta mogą okazać się pomocne głównie we wczesnych stadiach lipodemii. Postępowanie opiera się głównie na takich elementach, jak:
- zdrowe odżywianie i kontrola wagi
- aktywność fizyczna i poprawa mobilności
- pielęgnacja i ochrona skóry
- leczenie bólu
- terapia kompresyjna
- odzież uciskowa
- wsparcie psychospołeczne.
Terapia kompresyjna ma na celu wywieranie nacisku na tkanki ciała. Nie spowoduje ona zmniejszenia rozmiaru kończyny. Ma na celu głównie zmniejszyć dyskomfort i ból poprzez podparcie tkanek. Podtrzymuje tkanki i poprawia nierówny, zniekształcony kształt kończyn, a więc zmniejsza uszkodzenia mechaniczne i poprawia mobilność. Może wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia obrzęku limfatycznego, poprzez zmniejszenie śródmiąższowego tworzenia się płynu i zachęcanie do powrotu żylnego i limfatycznego.