Rodzice miewają problemy wychowawcze z dziećmi bez względu na ich wiek. Przeważnie jednak problemy nasilają się w momencie, gdy młody człowiek wchodzi w fazę dojrzewania albo okresowo przeżywa pojawiający się tzw. epizod buntu. Zdarzają się jednak przypadki, w których rodzice i opiekunowie są po prostu bezradni. Właśnie wtedy rodzice powinni się zdecydować na włączenie psychologa dziecięcego w proces wychowawczy.
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że rozwój psychiczny dziecka przebiega etapami, a każdy z nich cechuje się swoistymi problemami, inne są u osoby młodej odkrywającej świat, a zupełnie inne w przypadku licealisty, który chce być traktowany jak dorosły.
Okres przedszkolny
Psychologia rozwojowa dziecka dowodzi, że pierwsze problemy pojawiają się już u kilkulatków. Młode osoby w tym wieku chłoną po prostu wszystkie wzorce, niekoniecznie te dobre. Problemy wychowawcze w przedszkolu są związane przeważnie z dużą liczbą doznań, których malec doświadcza dopiero po raz pierwszy w życiu, spotyka się z różnymi osobami, każda z nich ma inny sposób bycia, a także jest wychowana w innym środowisku. Na tym etapie rozwoju dziecka największe problemy są związane wycofaniem społecznym, bądź z nadpobudliwością psychoruchową dziecka, które są skorelowane z problemami w koncentracji lub agresywnym zachowaniem. W zdecydowanej większości przypadków przedszkole jest pierwszą instytucją, w której rodzice i dzieci mają kontakt z dziecięcym psychologiem.
Okres szkolny
W przypadku, gdy rodzice bagatelizowali niepokojące zachowania swojej pociechy w przedszkolu, przejście do szkoły podstawowej może je nie tylko utrwalić, ale nawet pogłębić. Z licznych obserwacji pedagogów wynika, że największe problemy wychowawcze w szkole sprawiali uczniowie gimnazjów, jest to oczywiście związane wejściem w okres dojrzewania, zmianą środowiska, a także większymi wymaganiami wobec osób, które opuściły dziecięcy świat i zostały zaliczone do młodzieży. Warto zdawać sobie sprawę, że psychologia dziecka w gimnazjum przechodzi bardzo dynamiczne zmiany, nastolatkowie są oporniejsi na działania wychowawcze, które są podejmowane przez opiekunów, a także personel danej szkoły. W tym okresie problemy wychowawcze w klasie stają się regułą, a nie wyjątkiem. Zachowanie nastolatka w pierwszych klasach szkoły średniej może być bardzo chwiejne, jednak na koniec okresu edukacyjnego sytuacja normuje się. Młodzi ludzie są bardziej chętni na współpracę z rodzicami, psychologiem czy pedagogiem. Dobrą wiadomością jest fakt, że szkoła średnia zwykle kończy najbardziej burzliwy okres w życiu młodego człowieka.
Kiedy warto udać się do psychologa?
W zdecydowanej większości przypadków z pomocy psychologów dziecięcych korzystają rodzice, których dziecko jest nastolatkiem. Wiek w żadnym wypadku nie powinien być jednak wyznacznikiem sięgnięcia po pomoc psychologa dziecięcego. Działania podjęte przez psychologa dziecięcego mogą wpłynąć na prawidłowy rozwój danego dziecka w przyszłości. Najważniejszymi zadaniami jest przywrócenie harmonii w miejscu, którym została zakłócona, a także zapobieganie pogłębianiu istniejących zachowań, które są negatywne.
Do psychologa dziecięcego rekomenduje się udać w przypadku, gdy:
– rozwój psychiczny dziecka zaczyna odbiegać od wzorca przedszkolaka, uczeń nie tylko odstaje intelektualnie, ale także emocjonalnie od swoich rówieśników
– rodzice są bezsilni względem zachowań, jakie prezentuje młody człowiek, dziecko nie reaguje pozytywnie na działania wychowawcze oraz jakiekolwiek próby komunikacji.
– u dziecka zaczynają się pojawiać agresywne zachowania
– u dziecka można dostrzec symptomy nadpobudliwości lub lęku.