Włókno surowe w paszy zwierząt jest bardzo ważnym czynnikiem, który pozwala na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Istotne kwestie to rodzaj użytego włókna, stopień rozdrobnienia, zastosowana obróbka oraz jego procentowa zawartość w paszy. Zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża zawartość włókna jest szkodliwa. Włókno surowe ma także wpływ na efektywność wykorzystania składników pokarmowych podczas trawienia paszy.
Definicja włókna surowego
W potocznym ujęciu za włókna surowe uznaje się wszystkie substancje obecne w paszy, które podczas pobytu w układzie pokarmowym nie podlegają rozkładowi przez enzymy trawienne zwierzęcia. Bardziej trafna definicja mówi, że włókna te równają się polisacharydom nieskrobiowym i lignie. Włókna surowe występują w kilku odmianach: celulozie, hemicelulozie, pektynach, ligninie, monomerach i ligantach. Ich wzajemna proporcja jest zależna od rodzaju paszy. Największy udział w paszy ma zazwyczaj celuloza, lignina i hemiceluloza. Wszystko jednak zależy od tego, z jakich roślin się składa.
Rozkład włókna surowego przez mikroorganizmy
Włókno nie jest trawione przez enzymy zwierzęcia, jednak jego rozkładem zajmują się enzymy produkowane przez mikroorganizmy. Ma to miejsce m. in w jelicie grubym. Stopień w jakim włókno surowe może zostać wykorzystane przez organizm zwierzęcia do pozyskania substancji odżywczych, zależy od szeregu czynników. Wyższy stopień wykorzystania składników w nim zawartych, zależy od gatunku, płci, wieku i zdrowia zwierzęcia, a także od posiadanej przez nie flory bakteryjnej (zwierzę musi się przyzwyczaić do danego rodzaju włókna). Bardzo ważne jest, aby włókna zostały wcześniej poddane odpowiedniej obróbce. Przykładowo robienie kiszonek, śrutowanie, granulacja, suszenie itd. wpływają pozytywnie na biodostępność składników zawartych w surowym włóknie.
Efektywność wykorzystania paszy
Duże znaczenie w efektywności wykorzystania włókna surowego ma jego źródło. Dowiedziono, że im mniejsze cząsteczki włókien, tym jego wykorzystanie jest wyższe. Przykładowo owies i jęczmień mają bardzo małe cząsteczki włókna, w związku czym są znacznie bardziej przyswajalne niż włókna w innych zbożach.
Procentowy udział włókna surowego w paszy
Jak wiadomo każdemu hodowcy zależy na maksymalizacji wykorzystania paszy jako budulca masy zwierzęcia. Wiąże się z tym kwestia procentowej zawartości włókna surowego w paszy. Najbardziej optymalne wartości różnią się w zależności od gatunku zwierzęcia. Okazuje się, że zbyt duża zawartość włókna surowego nie zawsze będzie korzystna. Spowoduje ona szybsze przejście paszy przez układ pokarmowy. W związku z tym mniejsza ilość zawartych w niej składników pokarmowych zostanie strawiona i wykorzystana. Efektem będzie mniejsza ekonomia wykorzystania potencjału odżywczego paszy.
Z drugiej strony, zbyt niski udział włókna surowego w paszy powoduje spowolnienie procesów trawiennych, co również nie jest korzystne dla zwierząt. Zawartość włókna surowego w paszy nigdy nie powinna być niższa niż 3%. Przykładem niech będą pasze produkowane na bazie soi o obniżonej zawartości włókna. Niska zawartość włókna surowego może niekorzystnie wpłynąć na tępo wzrostu zwierząt.
Korzyści dla żołądka i wola
Włókno surowe w paszy dobroczynnie wpływa na funkcjonowanie górnych odcinków układu pokarmowego. Pobudza do działania i zwiększa aktywność wola, żołądka mięśniowego i gruczołowego. Dzięki temu pasza jest lepiej przygotowywana do procesów trawiennych, które zachodzą w jelitach. Odpowiedni udział włókna surowego chroni żołądek przed dylatacją.
Każdy hodowca musi zwrócić uwagę na źródło i wysokość udziału włókna surowego w paszy. Dzięki optymalnej zawartości włókna surowego w paszy, hodowla staje się bardziej opłacalna ekonomicznie, przyrost masy ciała zwierząt zachodzi szybciej, a ich zdrowie i kondycja ulegają poprawie.
Źródło: Bas-pol.pl – Olej sojowy paszowy