O współwłasności nieruchomości możemy mówić wówczas, gdy mieszkanie lub dom należy niepodzielnie do kilku współwłaścicieli. Do takiej sytuacji może dojść między innymi w wyniku dziedziczenia lub zniesienia wspólności majątkowej małżonków po orzeczonym rozwodzie. Każdy z właścicieli może żądać zniesienia współwłasności w dowolnej chwili, a nastąpić to może przez zawarcie odpowiedniej umowy u notariusza albo w trybie sądowym.
Umowne zniesienie współwłasności u notariusza
Kwestie związane ze zniesieniem współwłasności w drodze umowy zostały uregulowane w kodeksie cywilnym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami umowa taka musi mieć formę aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Jeżeli nie jesteśmy pewni jak dokonać najważniejszych ustaleń i czy sposób ten będzie w danym wypadku najbardziej opłacalny, z pomocą może przyjść kancelaria radców prawnych i skorzystanie z fachowej porady.
Rozwiązanie kwestii podziału przy udziale notariusza sprawdza się wtedy, gdy wszyscy właściciele są zgodni co do warunków, na jakich ma nastąpić zniesienie współwłasności. Poczynione ustalenia muszą uwzględniać najważniejsze informacje dotyczące między innymi zasad podziału nieruchomości, kwestie rozliczenia czy oświadczenia o przeniesieniu udziałów. Oprócz tego akt notarialny powinien uwzględniać wnioski o założenie ksiąg wieczystych dla nieruchomości (jeśli nie było ich wcześniej) lub o wpisanie nowych właścicieli do ksiąg wieczystych już ustanowionych. Pisma te składane są do sądu wieczystoksięgowego. Dla celów podatkowych konieczne może być również określenie w akcie notarialnym wartości nowo powstałych nieruchomości. Koszty skorzystania z tego sposobu zniesienia współwłasności są wyższe niż w przypadku postępowania sądowego. Odbywa się to jednak zazwyczaj na jednym spotkaniu i cała procedura trwa bardzo krótko.
Sądowe zniesienie współwłasności
Zniesienie współwłasności może nastąpić również przed sądem na wniosek któregokolwiek właściciela. Dotyczyć to może zarówno okoliczności, w których zainteresowane strony zgłaszają zgodny projekt, jak i sytuacji spornej. W pierwszym przypadku koszt wniesienia wniosku wynosi 300 zł. W pozostałych podlega on opłacie w wysokości 1000 zł. Wniosek składa się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce położenia nieruchomości, której dotyczy sprawa. Jeżeli nie czujemy się na siłach, w prawidłowym sporządzeniu pisma może pomóc nam radca prawny. Przy rozpatrywaniu sprawy, sąd bierze pod uwagę rodzaj nieruchomości, liczbę współwłaścicieli oraz ich możliwości finansowe.
Rozstrzygnięcie może nastąpić na trzy sposoby. Po pierwsze, sąd może dokonać fizycznego podziału nieruchomości. Jako przykład można podać powstanie dwóch odrębnych działek z jednej większej. Kolejny sposób to przyznanie nieruchomości jednemu właścicielowi lub kilku z nich na wyłączność z jednoczesnym obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli. Ostatnia możliwość obejmuje sytuację, w której sąd zarządza egzekucyjną sprzedaż nieruchomości, a uzyskana suma trafia w odpowiednich kwotach do wszystkich współwłaścicieli.
Zniesienie współwłasności może nastąpić zarówno u notariusza, jak i z udziałem sądu. To jaka metoda sprawdzi się w danej sytuacji, zależy głównie od tego, czy wśród zainteresowanych stron panuje zgoda co do kluczowych ustaleń. Sądowe rozstrzygnięcie tej kwestii sprawdzi się z kolei, gdy współwłaścicielom zależy na obniżeniu kosztów procedury, a czas załatwienia sprawy nie gra roli oraz w momencie, gdy mamy do czynienia z sytuacją sporną.
źródło: radcowie-prawni.waw.pl – prawa spadkowe podział majątku